Yazımızın İçerikleri
ENFLASYON
Enflasyon Oranları, bir ülkedeki malın maliyetlerinin belli bir süreyle artışını belirtir. Ülkeler enflasyon oranlarını ön görerek yıllık enflasyon tutarını tahmin ederler. Zamanımızda da bir çok Merkez Bankası enflasyon oranlarını kontrolleri altında tutarak ekonominin istikrarlı, bir diğer deyimi ile fiyat istikrarlı olmasına çalışırlar.
Ülkelerde ve Ülkemizde insanlar yatırım, tüketim ve tasarrufa yönelik kararlarını etkileyen düşük enflasyon iyi bir fiyat istikrarına işaret eder. Ancak bu fiyat istikrarının sağlanamaması durumunda ülke ekonomisine, siyasi ve sosyal yapıya büyük ölçüde zarar verecektir.
Enflasyonu Anlamak
Enflasyon oranlarını anlamak için ilk olarak Enflasyonun ne olduğu hakkında bilgilenmek gereklidir.
Enflasyon, hizmet fiyatı ve mal fiyatları genel seviyesinde yaşanmakta olan süre gelen sürekli artış olarak belirtilmektedir. Enflasyonun hesaplanmasında bir kaç ürünün fiyatı üzerinden değil, ortalama maaş alan bir tüketicinin bir yıl içinde kullanmakta olduğu tüm mal ve hizmet alınlarının fiyatlarında meydana gelen değişikliği kapsamaktadır.
Enflasyonu anlamak için şöyle bir örnek verebiliriz. 100tl niz olduğunu düşünün, ülkede eğer %20 lik bir enflasyon oluşursa paranız ile seneye sadece 80tl lik alım yapabilirsiniz yani paranızın satın alma değeri düşecektir.
Hizmet Fiyatları ve Mal Alım Fiyatlarında yaşanan artışın yanı sıra, ücret ve maaşlarda zaman içinde değişime uğramaktadır. Şöyle bir senaryoda dahi, Mal ve hizmet fiyatların da yaşanan artışın kişilerin maaşlarında olan artıştan düşük olması durumunda enflasyon ortaya çıkar ve tüketicinin satın alma gücünü azaltır.
Eğer enflasyon oluşursa bir ürüne vermiş olduğunuz para miktarı artacaktır, yani satın alma maliyetleriniz artacaktır.
Enflasyonun Nedenleri Nelerdir?
Enflasyonun temel nedeni aslında Arz – Talep eğrisidir. Ekonominin temel taşı ve mantığı aslında arz – taleptir.
Enflasyonu yöneten asıl neden, piyasada olan ürünleri satın alacak kişilerin gelirlerinin artarak almak istedikleri ürünlere aşırı talep göstererek fiyatların doğal olarak yukarı çıkmasını sağlamasıdır. Böylelikle fiyatı artan ürün piyasada enflasyon yaratacaktır.
Diğer bir teoride, ürün üreten firma ve kişilerin maliyetlerinin artması fiyatlara yansımasına neden olur ve yukarı giden ürün fiyatları enflasyona neden olur.
İktisat Teorisine göre enflasyonu ortaya çıkaran dört temel etmen bulunmaktadır.
- Talep Enflasyonu: Bu tip enflasyon genel olarak ekonomik durumun düzelmeye başladığı, işsizlik oranlarının azalma eğilimine girdiği durumlarda göze çarpar. Çünkü gelir elde eden birey sayısı artmış arz edilen ürünlere talep artmıştır, doğal olarak talebi artan ürün fiyatlanmaya başlar ve genel piyasada enflasyona sebebiyet verir.
- Maliyet Enflasyonu: Bir ekonomi içinde üretilen ürünlerin yan maliyetleri olan, petrol ve gıda gibi emtia fiyatlarında yaşanan yükselme ya da doğal afet salgın gibi nedenlerle üretim maliyetlerine binen yükün toplam arzı düşürmesi bununla birlikte fiyatlar genel seviyesinin yükselmesi olarak tanımlanır.
- Para Arzı: Temel olarak teknik bir terim ise de halk dilinde düşünürsek, Merkez bankası tarafından para basılması sonucunda piyada da bulunan cash paranın artması ile yatırım ve tüketim harcamaları artar böylelikle enflasyona yol açar.
- Enflasyon Beklentileri: Aslında siyasal ve dış etmenleri göz önünde bulunduran bireylerin, enflasyondaki yükselme beklentisi, maaş zammı, kira artışı mal ve hizmet alımındaki taleplerde yaşanan fiyat yükselmeleri enflasyona yol açar.
